Tout salarye genyen yon kontra travay. Eske w konnen sou ki tip kontra w’ap travay ? Aprann konnen sou ki tip kontra w’ap  travay. Ki diferan tip kontra ki genyen?

Me Pelex Flereme ap reponn tout kesyon sa yo.

Port su Prince, https://www.lemiroirinfo.ca, Dimanche 05 janvier 2020

Nan peyi dayiti menm jan ak anpil lòt peyi genyen plizyé tip kontra travay, ou menm ki ap travay ki tip kontra travay ou genyen ki avantaj ak ki enkonvenyan yo chak genyen.

Ann gade dabò Kisa yon kontra travay ye menm?.

Yon kontra travay se yon konvansyon kote yon moun ke yo rele salarye angaje li pou l’ travay pou ak sou direksyon yon lot moun oubyen yon enstitisyon ke yo rele anplwayè. Salarye a mete aktivite pwofesyonel li a dispozisyon anplwayè a pou yon salè.

Kontra travay la ka fèt swa ant yo anplwayè ak yon travayè ou yon gwoup travayè e yon anplwayè ou yon gwoup anplwaye.

Nan kòd travay peyi Dayiti gen 3 gwo tip kontra travay.

📝kontra endividyèl travay
📝 kontra kolektif travay
📝 kontra daprantisaj

🛄kontra endividyèl travay la li kapab vèbal, li kapab ekri e ladan l’ gen sa yo rele kontra a dire detèmine e kontra adire endetèmine.

Kontra a dire detèmine ( CDD) se yo kontra travay kote anplwayè a ( sosyete, antrepriz ..) rekrite yo salarye pou yon tan limite . Nan kontra sa Tou 2 pati yo antann yo a lavans sou tèm yo.

Nan kontra endividyèl travay la genyen tou kontra a dire endetèmine. Nan kontra sa tèm yo pa fikse a lavans , nenpòt lè nenpot nan pati yo kapab mete fen nan kontra sa men fok yo respekte sa lalwa di sou sa.

M vle nou konnen tou ke kod travay la di depi nap ekri yon kontra travay endividyèl se nan lang fransè sa dwe fèt sou nenpot papye e chak pati yo ap gen yon orijinal.

Nan kad yon konfli travay si gen kontra ekri se li ki ap prèv la, e si w’ap travay ou pa gen kontra ekri se kontra vebal ou genyen lalwa admet nan ka sa tout mòd prèv.

🛄kontra kolektif travay la menm jan ak kontra endividyèl la dwe ekri an fransè , li nil sil ekri nan yon lot lang.e anndanl genyen kontra a dire detèmine e a dire endetèmine. Men kan kontra kolektif la fèt pou yon dire detèmine , dire a pa ka pi piti pase yon lane ni plis pase 5 lane. Men si nan kontra sa yo pa mansyone pou konbyen tan lalwa ap konsidere li fet pou yon lane.

🛄 kontra aprantisaj la se yon konvansyon kote yon apranti angajel poul travay pou yon moun ou yon enstitisyon an echanj enstriksyon pwofesyonel . Kontra sa fèt pi souvan nan ka kote yon moun ap aprann yon metye yon pwofesyon.

Fòk mwe di nou lalwa di pandan moun nan ap travay fòk ou peyel yon ti kob kanmenm menm le wap fòmel . Ou pa ka bay apranti sa pi piti kob pase 40% salè minimum legal la. Dapre lalwa pou rantre nan aprantisaj fok ou gen pou pi piti 14 lane.

Pyes chef antrepriz ki selibatè , vèf , divòse pa gen dwa genyen jenn ti fi minè kom apranti yo.Nou konn toujou tande moun ap di entèl se kontraktyèl , konsèp kontraktyèl la pa egziste nan dwa travay Ayisyen an , Se yon fason pou pale de kontra travay a dire detèmine .

Diferans ki genyen an se anplwaye ki a dire detemine e lòt ki a dire endetèmine

Pou moun kap viv USA yo m’ap di nou gen plizyè tip kontra nan peyi sa, genyen kontra ki rele  » employment at will » se sou tip kontra sa pifò moun ozetazini ap travay. Kontra sa pemet ni anplwaye a ni antrepriz la mete fen nan kontra sa san preyavi kelkeswa kantite tan ou gen ladanl. Ki diferan ak isir an Ayiti.

Apre sa genyen  » employment contract » li trè ra ozetazini pou gen kontra sa men yo konn fèl pou gwo konsiltan, pou moun ki gen ekseptiz ki ra yo.

pi devan map gen poum pale nou de « fixed-term contract , « oral employment contract » ki se kontra ki egziste ozetazini

Source: https://www.facebook.com/fleremelaw/

Auteur : Me Pelex Flereme, Avocat